Prostat büyümesi nedeni ile takip edilen hastaların sıkça sorduğu sorulardan biri de prostatın hangi hacimden sonra ameliyat olması gerektiğidir. Prostat ameliyatları kararı verilirken sadece büyük olması yeterli değildir. Ayrıca prostatın büyüklüğü de görece bir kavramdır.
Prostat ne kadar büyük olursa o kadar ameliyat gereksinimi ihtimali artar. Ama prostat hacmi büyük olup, gerekli kan ve muayenesi yapıldıktan sonra iyi huylu prostat büyümesi saptanan ve idrar akış hızı iyi olup, mesanesini iyi boşaltan bir hastaya sadece prostat hacmi büyüklüğü saptandı diye cerrahi yapılmaz.
Prostat ameliyatı başlıca iki sebep için uygulanır; prostat kanseri ve iyi huylu prostat büyümesi. İyi huylu prostat büyümesinde ameliyat gerekliliği;
İyi huylu prostat büyümesine bağlı mesane çıkışında kısmi ya da tam tıkanıklıklar olursa tedavi gereklidir. İlaç tedavisi ile yanıt alınamayan durumlarda cerrahi işlem gerekir. Bu ameliyatlar gecikirse;
Her prostat büyümesinde ameliyat gerekmez. Prostat hacminin büyük olmasına rağmen, ılımlı semptomları olup; idrar akış hızı iyi olan, mesanesini iyi boşaltan, sık idrara çıkmayan hastaların ameliyat olmasına gerek yoktur. Bu hastalara gereğinde yardımcı ilaçlar verilebilir.
Günümüzde sıkça başvurduğumuz lazer prostat cerrahileri (Thuflep, Thulep ve Holep) ile iyi huylu prostat büyümesinin tekrarlama ihtimali çok düşüktür. Oysa nüks ihtimali TUR-P gibi diğer endoskopik yöntemlerde daha fazladır. Bu konuda da lazer prostat cerrahileri avantajlıdır.
Prostatın kendiliğinden küçülmesi çok nadir gerçekleşir. Büyümesindeki mekanizma tam anlaşılamayıp hormonal etki suçlandığından, küçülmesinde de yaşlılığa bağlı hormonal çekilme etkili olabilir.
İyi huylu prostat büyümesinin tedavisinde kullanılan 5 alfa redüktaz inhibitörleri uzun vadeli kullanım sonrası prostat hacminde yaklaşık %20’lik küçülmeye neden olabilir. Ancak bu ilaçların bu etkiyi gösterebilmesi için en az 6-12 ay kullanılması gerekmektedir. Ayrıca ereksiyon kaybına yol açan yan etkileri vardır. Bu nedenlerle hasta uyumu iyi olan ilaçlar değillerdir. Prostat kanseri tedavisinde kullanılan bazı hormon baskılayan ilaçlarda prostat boyutunda küçülmeye yol açabilir ancak yine çeşitli yan etkileri nedeni ile iyi huylu prostat büyümesi tedavisinde kullanım onayları yoktur.
Prostat hastalıklarında tedavi gerektiren bir patoloji olup olmadığını; muayene, PSA ölçümü, idrar akış hızı testis (üroflowmetri) ve gerekli durumlarda ultrasonografi ya da MR ile karar veriyoruz. Büyük ya da küçük hacimli prostat oluşu hem prostat kanseri hem de iyi huylu prostat büyümesi için tek başına bir önem taşımaz.
Yaşa göre prostatın normal hacmi de sıkça sorulan sorulardan biridir. Erişkin genç bir erkekte prostat hacmi 15-20 ml olduğu bilinmektedir. Bu yaşla beraber hormonal maruziyet ile artar. Kesin bir rakam vermek doğru olmamakla birlikte 50’li yaşlarda 25-30 ml hacmindeki prostatlar genel olarak normal kabul edilir. Ancak genetik ve ailesel özellikler ile daha büyük prostat hacimli erkeklere sıkça rastlamaktayız.