Retraktil (utangaç) testis inmemiş testisin bir alt tipidir ancak gerçek inmemiş testis değildir. Gerçek inmemiş testis mutlak tedavi edilmesi gereken bir durum iken utangaç testisin üroloji ya da çocuk cerrahi hekimlerince takibi yeterlidir.
Retraktil testis halka arasında utangaç testis olarak bilinen ve testisin bazı durumlarda kasığa kaçtığı ancak aşağı da inebildiği ve skrotum dediğimiz yumurtalık kesesinde kalabildiği durumdur.
Retraktil yani halk arasında utangaç testis olarak bilinen patoloji çocuklarda sık görüldüğünden başta anneler olmak üzere arama motorları ve platformlardan sıkça araştırmaktadır.
Testisin damar ve sperm yapılarını bulunduran kordon yapısında kremaster denilen lif yapıları da bulunur. Bu lifler soğuk, heyecan, korku gibi düz kaslarda kasılma sağlayan anlarda kasılarak testisi yukarı doğru çeker. Bu fizyolojik olarak normal testislerde ve utangaç testislerde olabilir.
Kalıcı olarak içeride olması ise bir patolojidir ve bu liflerin aşırı gergin, kord yapısının kısa ve gubernakulumun skrotal keseye inmeden yerleşmesinden kaynaklanır. Gubernakulum testise emriyolojik (anne karnındaki) gelişimde skrotal keseye iniş için yol gösteren yapıdır.
Öncelikle her ebeveynin ve çocuğun takip olduğu pediatristin inmemiş testis konusunda uyanık olması gerekir. Skrotumun (yumurtalık kesesi) içinin boş olduğu şüphesi duyulduğunda mutlaka bir üroloji uzmanına muayene için başvuru gerekmektedir. Utangaç testisin gerçek inmemiş testisten ayrılması için tecrübeli ellerce muayenesi tanı için elzem ve yeterlidir. Utangaç testiste inmemiş testisin aksine testis skrotuma (keseye) rahatça iner ve bir süre orada kalır. Ayrıca utangaç testis selim bir durum olup kısırlık ve kanser oluşturmaz.
Utangaç testisin en önemli belirtisi ailenin testisi yumurtalık kesesinde elleyememesidir. Bazen kese boş olması nedeni ile simetriğine göre küçük de gelebilir.
Normal çocuklarda ve erişkinlerde de olan korku, heyecan ve soğuk hava gibi etkenlerde testisin yukarı doğru hareketlenmesine yol açan kremaster refleksinin bu çocuklarda daha aktif olması ve bu hiperaktif kaslar nedeni ile oluştuğu düşünülmektedir.
Retraktil testis iyi takip edilirse ve zamanında müdahale edilirse diğer inmemiş testis alt tipleri gibi testis kanseri ve kısırlık için ciddi risk oluşturmaz.
Utangaç testisin çok büyük bölümü yaşamın ilk yıllarında düzelir. Bu oran ergenlik çağında %98’lerdedir. Ancak düzelmeyen ve yukarıda yerleşm gösteren tipi olan asendan testis için cerrahi müdahale ile tedavi (orşidopeksi) gerekir.
Utangaç testislerin büyük kısmı çocuklar büyüdükçe skrotuma (keseye) kendiliğinden inerek yerleşir ve bu süre ergenliğe kadar sürebilir. Çoğunlukla ameliyat gerekmeden kendiliğinde düzelir. Ancak küçük bir kısmı ‘assending’ denilen halen gelerek skrotum yerine kasığa yerleşir ve ameliyat gerektirir.
Utangaç testisin diğer inmemiş testis tipleri gibi spermatogenezi (sperm üretimini) bozduğuna dair yeterli bilimsel veri yoktur. Ancak iyi takip edilmeyip zamanında müdahale edilmeyen utangaç testislerin de kısırlık yapabileceği düşünülmektedir.
Eğer çocuğunuzda utangaç ya da inmemiş testis olduğunu düşünüyorsanız mutlaka bir üroloji uzmanına başvurmalısınız. Tedavisi basit sonuçları ciddi olabilecek inmemiş ya da utangaç testis ihmal edilmemesi gereken bir patolojidir.
Eğer retraktil (utangaç) testis takiplerinde müdahale gereksinimi duyulursa aynen diğer inmemiş testis tiplerinde olduğu gibi cerrahi müdahale ile tedavi edilmesi gerekmektedir. Bir dönem kullanılan ilaç tedavileri artık başarı oranı çok düşük olduğundan önerilmemektedir.
Hem inmemiş testiste hem de utangaç testis tedavisinde ilaç tedavisinin yeri yoktur. Eğer gerekliyse ameliyat ile düzeltme yapılır.
Yetişkinlerde utangaç testis görülme olasılığı çok çok düşüktür. Bu gerçek inmemiş testis olma ihtimali daha yüksektir ve artık erişkin yaşta bu doku kanserleşebileceğinden cerrahi müdahale şart olup takip yapılmaz.
Doç. Dr. Arif DemirbaşÜroloji Uzmanı Bursa
Doç. Dr. Arif Demirbaş
İletişim