Böbrek kanseri, böbrek hücreleri olan nefronlardan gelişen tümörlerdir. %90 oranda bu hücrelerin tubulus denen kısmından gelişen renal hücreli karsinom (RCC) alt tipi görülür. Hangi tip tümör olduğu kesin tanısı ancak çıkarılan kitlenin patolojik incelemesi ile konulur.
Ultrasonografi, tomografi ve MR’daki tümör ya da kitle görüntüleri çoğunlukla böbrek kanserini tanımlar. Yani kötü huylu metastaz yapabilen kitlelerdir.
Kesin tanı ancak çıkarılan kitlenin patolojik incelemesi ile konulur. Nadiren onkositom gibi kanser olmayan iyi huylu kitleler de karşımıza çıkabilir.
Ailesel yatkınlık, genetik nedenler bir kenara koyulursa böbrek kanserinin en sık sebepleri: sigara, hipertansiyon, obezite ve kontrolsüz diyabettir.
Teknolojinin gelişmesiyle ve günümüzde hekime ulaşımın kolaylaşması ile çoğunlukla hiçbir belirti vermeden herhangi bir nedenle ya da check uplarda yapılan ultrasonografi, tomografi ve MR görüntülerinde ortaya çıkar. Özellikle 50-60 lı yaşlarda hiçbir şikayet olmasa bile yapılan rutin kontrollerin erken tanıda değeri çok büyüktür.
En sık böbrek kanseri belirtileri şunlardır;
Küçük ve metastatik olmayan böbrek tümörlerinde ağrı beklenmez. Ancak büyük böbrek tümörlerinde yan ağrısı, kemik ve beyin metastazı durumunda ise yaygın vücut ağrısı ve baş ağrısı oluşur.
Toplumdaki böbrek kistlerin çoğunu oluşturan Tip 1 ve Tip 2 Bosniak kistlerin kansere dönüşme ihtimali çok düşüktür. Özellikle Tip 1 kist’in neredeyse sıfırdır. Tip 2f kistler yakın takip edilmelidir. Tip 3 kistler ise kanserleşme oranı %50 civarı olduğundan mümkünse cerrahi müdahele gerektirir. Tip 4 kist ise direk böbrek kanseri kabul edilerek operasyon gerektirir. Sigara, Ürolojik Kanserlerkonumuzuda okuyabilirsiniz.
Böbrek tümörleri radyoterapi ve kemoterapiye duyarlı hücreler değildir. Böbrek kanserinin mutlak tedavisi ameliyattır. Küçük ve uygun kitlelerde sadece tümöral doku çıkarılarak (parsiyel nefrektomi) büyük kitlelerde ya da damara invaze küçük kitlelerde ise böbreğin tamamı çıkarılarak (radikal nefrektomi) böbrek kanseri ameliyat edilir. Ameliyat sonrası metastatik hastalarda immünoterapi de gerekebilir.
Böbrek kitleleri cerrahın tecrübesine, hastanenin imkanlarına ve kitleye ait faktörlere göre açık, laparoskopik ve robot yardımlı laparoskopik uygulanabilir. Laparoskopik böbrek ameliyatı (laparoskopik nefrektomi) hem güvenli oluşu hem hızlı iyileşme süreci hem de ucuz maliyeti nedeni ile avantajlıdır. Çok büyük kitleler için kapalı yöntem ameliyatlar teknik olarak mümkün olmayıp açık cerrahi de gerekebilmektedir.
Böbrek kanseri özellikle 1. evre olup 4 cm’den küçük olan (T1a) kitlelerde sıradışı bir durum yoksa sadece tümöral doku çıkarılarak böbreğin normal dokusu korunur. Bu durum 7 cm’e kadar olan böbrek kanserlerinde önerilmektedir.
Hem radikal hem de parsiyel nefrektomi için bazı istisnaları mevcut olup bahsedilen tümör çapları mutlak değildir.
Parsiyel nefrektomi ameliyatı, radikal nefrektomi ameliyatı ile benzer teknikte yapılır. Ancak parsiyel nefrektomi tekniğinde uygun olan hastalarda böbrek normal dokusu korunarak sadece tümöral kitle çıkarılır. Geride kalan böbrek dokusuna onarım laparoskopik olarak uygulanarak kanama kontrolü sağlanır. Parsiyel nefrektomide robot yardımlı yöntemin de belirgin avantajı vardır.
Böbreğin olduğu tarafa 3 ya da 4 adetlik 1’er cm’lik delikler açılarak karın boşluğuna girilir. Karın için gaz ile özel cihaz yardımı ile şişirilerek belli basınçta tutulur.
Kamera yardımı ile karın içi optik büyüteçler ile görüntülenir ve çeşitli el aletleri, damar mühürleme cihazları ile böbrek çevre dokulardan serbestlenerek çıkarılır. Daha sonra özel bir torba yardımı ile böbrek vakumlanarak açık ameliyattan çok daha küçük bir kesi ile böbrek dışarı alınarak patolojik incelemeye gönderilir.
Böbrek ana atar damar olan aorttan beslenen ve iyi kanlanan bir organdır. Dolayısıyla böbrek tümörü ameliyatı kanama dahil bazı riskleri barındırır. Laparoskopik cerrahi ile bu konuda tecrübeli üroloji hekimlerince riskler azaltılmış olur.
Kapalı böbrek kanseri ameliyatı risklerini; kitlenin lokalizasyonu, boyutu, hastanın yaşı ve ek hastalıkları da belirleyecektir. Her hasta için risk farklıdır. Bu konuda hekiminiz sizi yönlendirecektir. Ancak kemoterapi ve radyoterapi seçeneği olmayan böbrek kanseri hastalığında ameliyat riskleri sıra dışı durumlar dışında göz ardı edilmelidir. Sonuçta bu estetik bir operasyon değildir.
Düşük evreli böbrek kanseri ameliyatı laparoskopik olarak genellikle 30-90 dk arasında sürer. Dev kitlesi olup ana damarlara yayılmış böbrek kanseri ameliyatları majör cerrahiler olup birkaç saati aşabilir.
Açık böbrek kanseri ameliyatı sonrası ortalama 3 gün yatış gerekir. Laparoskopik ve robot yardımlı böbrek tümörü ameliyatları sonrası ise hızlı iyileşme sağlanarak genellikle 24 saat içinde taburculuk gerçekleşir.
Yine bu konuda da kapalı olarak gerçekleştirilen böbrek kitleleri ameliyatı (laparoskopik nefrektomi) hızlı iyileşme avantajı sunar. Sağlıklı bireylerde normal hayata dönüş süresi ortalama 5-7 gündür. İleri derecede KOAH, Kalp yetmezliği, Diabet ve yaşlılığa bağlı düşkünlük durumunda bu süre doğal olarak uzayacaktır.
Böbreğe sınırlı olan 1. Ve 2. Evre (T1 ve T2) böbrek kanserinde 5 yıllık sağkalım %90 civarıdır. Özellikle 1.evre böbrek kanseri olup küçük boyutlu (T1a) böbrek kanserinde bu oran %100 ‘e yaklaşmaktadır.
3. Evre böbrek kanserinde 5 yıllık hastalığa bağlı sağkalım %40-50 civarı iken 4. Evre böbrek kanserinde %15’lerdedir. Bu oranlar ameliyat edilmiş böbrek kanseri içindir. Ameliyat edilmemiş ve tedavi olmayan hastalar için böbrek kanseri ölümcül bir hastalıktır. Evreler arası fark göz önünde bulundurulduğunda erken tanının önemi de anlaşılmaktadır.
Böbrek kanseri metastaz yaptığında maalesef yaşam süresi belirgin olarak azalır. Her hastaya ait faktörlere göre farklılık göstermekle birlikte metastatik böbrek kanserinde ortalama yaşam süresi tedavi edilmeden 5-6 ay iken cerrahi ve immünoterapi ile bu süreyi ortalama 2 yıla kadar uzatmak mümkündür.
Sonuç olarak böbrek kanserinde de diğer kanser türlerinde olduğu gibi erken tanı çok önemlidir. Sigara içmek, obezite, hipertansiyon ve ailede böbrek kanseri varlığında 40 yaşlarında, risk faktörü olmaması durumunda 50 yaşında hiçbir şikayetiniz olmasa bile karın ultrasonografisi yaptırmanızı öneririm.
Erken evreli böbrek kanserinde cerrahi tedavi ile çok iyi sonuçlar alınmaktadır. Özellikle kapalı böbrek kanseri ameliyatı (laparoskopik) hızlı iyileşme de sağlayarak konforlu bir tedavi seçeneğidir.
Whatsapp: +90 532 485 0016
Instagram: @drarifdemirbas
Youtube: @drarifdemirbas
Doç. Dr. Arif DemirbaşÜroloji Uzmanı Bursa
Doç. Dr. Arif Demirbaş
İletişim