İyi huylu prostat büyümesine sahip hastaların aklını kurcalayan sorulardan biri de hangi prostat ameliyat yönteminin daha başarılı olduğudur.
Gerek cerrahi tecrübeler gerekse teknolojik gelişmeler nedeni ile prostat büyümesindeki ameliyat alternatifleri giderek artmaktadır.
Bazı dönemler popüler olan teknikler günümüzde geçerliliğini yitirirken yeni etkin cerrahilerde gelişmektedir. Yöntemlerin fazlalığı biz üroloji hekimlerinin tedavideki elini güçlendirse de hastalar için kafa karışıklığına yol açabilir.
Prostat büyümesindeki her ameliyat yönteminin diğerine göre çeşitli avantajları ve dezavantajları olsa da her hasta için ideal teknik farklı olabilir. Bu teknik seçilirken hastaya ait faktörler, öncelikler gözden geçirilerek üroloji uzmanı ve hasta beraber karar vermelidir.
Hastaya ait bazı faktörlerden bazıları; hastanın yaşı, ek hastalıkları, kan sulandırıcı kullanıp kullanmaması, prostat hacmi, geçirilmiş cerrahiler, mesanede eş zamanlı taş varlığı, iyi huylu prostat büyümesine eşlik eden prostat kanseridir. Bu faktörler cerrahi prostat ameliyatı yöntemimizin seçimini etkileyecektir.
Gelin bu prostat ameiyatı yöntemlerinin en sık uygulananlarının artılarından ve eksilerinden kısaca bahsedelim!
Penis ucundan optik ve kamera ile girilerek plazma kinetik enerji yardımı ile tıkanıklığa yol açan prostat dokularının çıkarılması işlemidir. Sağlık sektöründeki endüstrileşme, lazer teknolojilerindeki gelişmeler ile sanki TUR-P yöntemini geri plana atmış gibi gözükse de halen Avrupa Üroloji Birliği tarafından 30-80 ml hacmindeki prostat büyümesi için standart tedavi prosedürü TUR-P’dir.
Uzun süredir uygulanan bir yöntem olması ile ameliyat sonrası sonuçları için de birçok araştırma imkanı vermiştir. Dolayısıyla kendini ispat etmiş bir prosedür olup ilerleyen yıllarda bilim adına sürprizlerle karşılaşma ihtimali daha düşüktür.
Düşünülenin aksine TUR-P sonrası sertleşme bozukluğu yaşama ihtimali çok düşüktür. Ameliyat sonrası gelişen ereksiyon problemleri iyi huylu prostat büyümesi ameliyatlarından ziyade prostat kanseri cerrahilerinden sonra yaşanmaktadır. Ancak TUR-P ameliyatlarından sonra ise retrograd ejekülasyon (geri boşalma) gerçekleşerek hastalarda bazı orgazm sorunları oluşabilir.
5 yıllık takiplerde hastalığın terkrarlama oranı lazer enüklasyon yöntemleri (HOLEP) ile benzerdir. Maliyet açısından HOLEP’ten daha avantajlıdır. Ancak özellikle kan sulandırıcı ilaçlar olarak bilinen antiagregan ve antikoagülan ilaç kullanan hastalardaki kanama kontrolü için ise lazer teknolojileri daha üstündür (Thuflep, Thulep, Holep).
Yine orta ve uzun vadeli komplikasyonlardan üretra darlığı da TUR-P sonrası ortalama %5 hastada görülebilmekte olup tekrarlayan girişim ihtimali ile yaşam kalitesi bozulabilmektedir.
Transüretral prostat insizyonu (Tuip) yöntemi için en büyük kısıtlayıcı faktör 30 ml’den küçük hacimli ve prostata uzanım gösteren median (orta) lobu olamayan hastalara uygulanabilmesidir.
Ancak TUİP ereksiyon fonksiyonlarını korumasının yanında ejekülasyon (boşalma) fonksiyonlarına da zarar vermemesi nedeni ile özellikle semptomatik genç hastalarda tercih edilmektedir. Bu özelliği ile hem TUR-P hem de HOLEP’e (lazer enüklasyon yöntemleri) üstündür. Kısa ameliyat süresi ve kanama ihtimalinin çok az olması da ayrıca avantajıdır.
Lazer enüklasyon prostatektomi yani Holep, Thulep, Thuflep yönteminde, prostatın üretrayı (idrar kanalı) tıkayan kısmı büyük parçalar halinde çıkarılarak daha anatomik bir boşluk oluştuğuna inanılır. Bu lazer ameliyatları da kapalı yöntemle yapılan prostat ameliyatıdır. Aslında ilk olarak yüksek enerjili holmium lazer ile yapılmış olduğundan etiket ismi olarak HOLEP kullanılsa da diğer lazer enerji yöntemleri de aynı mantık ile çalışır.
Yüksek enerji sayesinde idrar kanalını tıkayan prostatik adenom dokusu kesilir ve özel aletler ile çıkarılır. Bu yüksek enerji sayesinde de iyi kanama kontrolü (koagülasyon) sağlanır. Özellikle 80-100 ml hacmin üzerindeki prostatlar için Avrupa Üroloji Birliği tarafından ciddi şekilde önerilen tedavi modellerinden biridir.
Ameliyat sonrası gelişebilecek üretra darlığı oranı da açık prostat ameliyatı’ndan daha fazladır. Bunlar dezavantajıdır. Ancak yine tekrar etmek gerekirse kan sulandırıcı kullanan hastalarda bu lazer yöntemleri diğer yöntemlerden özellikle de açık prostatektomiden çok daha üstündür. Kısa hastanede yatış süresi, kısa sonda süresi (ortalama 2 gün) ve hızlı iyileşme THUFLEP, HOLEP ve THULEP ameliyatlarının avantajlarıdır.
Bilimsel veriler yorumlandığında kişisel kanaatim; bu yöntemin özellikle TUR-P de yeterli üretral açıklığın sağlanamayacağı ve açık ameliyat için ise fazla girişimsel olacağı 100-150 ml arasındaki prostat hacimli hastalarda uygulanması daha doğru olacağıdır.
Yine kan sulandırıcı ilaç kullanan tüm prostat hacimlerinde lazer prostat ameliyatları kanama kontrolü açısından güvenle kullanılabileceğini ve diğer tüm yöntemelere üstün olduğu bilinmelidir.
Özellikle Thulium Lazer Fiber (Thuflep) olmak üzere daha kısa mesafe doku hasarı oluştuğundan (THUFLEP 'de 0.2 mm, HOLEP'de 0.4 mm) lazer prostat ameliyatları ereksiyonun korunması açısından ideal ameliyat yöntemleridir.
Prostat büyümesi için uygulanan bu cerrahi en invaziv (kanamalı) ameliyat yöntemidir. Kanama ihtimali en yüksek, ameliyat sonrası kan transfüzyonu ihtimali en fazla olan yöntemdir. Cilt kesisi, mesanenin açılması da diğer dezavantajlarıdır. Hem TUR-Prostatektomi hem de LAZER ENÜKLASYON (HOLEP, THULEP) ameliyatlarına göre daha uzun hastanede kalış ve iyileşme süreci içerir.
Yukarıda sayılan dezavantajlarının yanında birçok avantajı da mevcuttur açık prostat ameliyatının. Tek seansta ve daha kısa sürede daha çok prostat dokusu çıkarılabildiğinden yapılan çalışmalarda prostat büyümesinin tekrarlamasının ve ameliyat sonrası üretra darlığının en az geliştiği prosedür olduğu saptanmıştır.
Dolayısıyla tekrar ameliyat olma ihtimali en az olan cerrahidir. Özellikle 150-200 ml’den büyük prostat dokuları için hala sık kullanılan yöntem olup gayet etkilidir. Maliyetinin ucuz oluşu da diğer yöntemelere göre başka bir avantajıdır. Ayrıca iyi huylu prostat büyümesine eşlik eden büyük mesane taşı varlığı da bu ameliyatı avantajlı hale getirmektedir.
Hem prostat büyümesi hem de mesane taşı kolayca ve ameliyat süresi uzamadan aynı anda halledilebilmektedir.
Termal su buharı ile prostat dokusunun vaporizasyonu (buharlaştırılması) yöntemidir. İdrar kanalından girilerek prostat dokusuna yönlendirilen aparatlar yardımı ile uygulanabilir. En büyük avantajı anestezi alması çok riskli olan yaşlı hastalarda lokal anestezi ile dahi yapılabilmesidir. Ayrıca ejekülasyon (meni boşalmaması) sorunu da TUR-P, HOLEP ve açık prostatektomi gibi yapmamaktadır.
Patolojik doku alınaması, ameliyat sonrası sondanın yaklaşık 6 hafta sonra çıkarılması dezavantajlarıdır. Ayrıca uzun dönem sonuçları ile ilgili yeterli verinin olmaması nedeni ile etkinliğini TUR-P, HOLEP ve açık prostat ameliyatı gibi ispatlamış bir yöntem değildir.
Green light lazer yöntemi ile yapılan vaporizasyon da bipolar TUR-P için alternatif yöntemlerden biridir. Hem ürologların TUR-P tecrübesinin daha iyi oluşu, hem TUR-P nin daha az maliyete sahip olması hem de halen standart tedavi yöntemi olarak bilimsel yayınların TUR-P’yi işaret ediyor oluşu green light lazer için dezavatajdır.
Ancak bu yöntemin diğer yöntemlerden ayrıca bir üstünlüğü de bilinmektedir. Hiç bir şekilde kan sulandırıcısı kesilemeyecek ya da düşük molekül ağırlıklı heparine geçilemeyecek hastlarda en güvenli yöntemdir. Çünkü mükemmel kanama kontrolü yapabilir.
Sonuç olarak; prostat büyümesi cerrahisi’nde hastaya ait faktörler ve beklentiler başta olmak üzere şartlara göre karar vermek doğru olacaktır. Tıp matematik gibi kesin sonuçları, yargıları olan bir bilim dalı değildir. Bir hasta için doğru olan yöntem diğeri için yanlış olabilir. Bir doktor ile diğer doktorun yorumu da farklı olabilir. Hekimlik bu yüzden aynı zamanda sanattır.
Soru-Cevap
Whatsapp: +90 532 485 0016
Instagram: @drarifdemirbas
Youtube: @drarifdemirbas
Sağlıklı günler dilerim.
Doç. Dr. Arif DemirbaşÜroloji Uzmanı Bursa
Doç. Dr. Arif Demirbaş
İletişim