Kısırlık çiftlerin 1 yıllık korunmasız cinsel ilişkiye rağmen çocuk sahibi olamamasıdır. Her iki partnerin de değerlendirilmesi önerilir.
Kabaca oranlarsak infertiliteden yaklaşık üçte biri erkek faktöründen, üçte biri kadın faktöründen, kalan üçte biri de idiopatik (sebebi bilinmeyen) nedenlerden oluşmaktadır.
Erkek için de birçok faktör olsa da bilinen en sık sebep varikoseldir.
Varikosel; testislerdeki toplardamarların genişlemesine verilen isimdir. Sıklıkla sol testiste görülür (%90).
Toplumdaki erkeklerde varikosel görülme oranı yaklaşık %15- 20 iken kısırlık (infertilite) ile başvuran hastalarda bu oran %40 ’lara kadar varmaktadır.
Varikoselin tanısı esas olarak deneyimli bir ürolog tarafından fizik muayene ile konulur. Tanıyı desteklemek ve de testis boyutu gibi parametreleri de daha kesin görmek amaçlı Skrotal Doppler Ultrasonografi yapılabilir ancak tanı için mutlak gerekli değildir.
Ayrıca tedavi gereksinimini de değerlendirmek için uygun koşullarda Semen Analizi yapılması gerekli olabilir.
Varikosel ilerleyici testis hasarına ve sonuçta fertilitenin azalmasına neden olur. Varikoselin ayrıca DNA hasarına neden olarak yine fertilitenin azalmasına neden olduğu gösterilmiştir. Bu olumsuz etki uygun cerrahi tedavi ile azaltılabilir.
Varikosel tanısı konulduktan sonra hastanın testis boyutları, semen parametreleri, kısırlık problemi olup olmadığı değerlendirilir; bunlarda problem yok ise destek tedavisi ile hasta takip edilebilir.
Varikoselin cerrahi tedavisi testis boyutlarında anlamlı azalma, sperm parametrelerinde düşüş olması gibi durumlarda önerilmektedir.
Varikosel cerrahisi birçok teknikle yapılabilir. Bu yöntemlerden Mikrocerrahi Varikoselektomi daha yüksek başarı oranları, daha düşük komplikasyon ve nüks olasılığı ile ön plana çıkmıştır.
Bu yöntem ile kasık bölgesine 2 cm’lik küçük bir kesi yapılarak mikroskopik büyütme altında daha hassas ve başarılı cerrahi yapılmaktadır.
Mikrocerrahi varikoselektomi; gelişmiş mikroskop altında yapılan bir operasyon olup varikosel tedavisinde altın standart tedavi yöntemidir.
Bu teknikte genişlemiş toplardamarların bağlanması amaçlanır. Kasık bölgesinden 2 cm lik bir kesi ile girilerek gelişmiş mikroskop altında atardamarlar, lenf damarları, toplardamarlar çok daha net olarak seçilmektedir. Lenf damarları ve de atardamarlar gibi korunması gereken yapılar çok daha güvenle korunmakta ayrıca genişlemiş tüm toplardamarlar bağlanmaktadır.
Tek taraflı ya da çift taraflı olmasına göre operasyon süresi ortalama 45 dk’dir. Hastalar aynı gün taburcu edilebilmekte ve de 2-3 gün sonra normal günlük aktivitelere dönebilmektedir.
Varikoselektomi sonrası sperm parametreleri 6. Ayda değerlendirilir. Ameliyat sonrası spontan gebelik şansı ciddi oranda artmaktadır. Ayrıca gebeliğin kendiliğinden olmadığı durumlar için bile sperm parametrelerinde düzelme sayesinde yardımcı üreme teknikleri ile gebelik oranı da artmaktadır.
Aşılama (IUI- İntauterin inseminasyon) erkekten alınan sperm hücresinin uygun dönemde kadın rahmine yerleştirilmesi işlemidir. Bu işlemin başarılı şekilde uygulabilmesi için; kadının tüplerinden en az birinin açık olması, sperm hücrelerinin sayı, hareket, görünüm gibi özelliklerinin aşılama için uygun sınırlar içerisinde olması gereklidir.
Aşılama başarısı işlemin hangi nedenle yapıldığına bağlı olmakla beraber ortalama %5-20 arasındadır.
Menide spermin hiç olmaması ya da çok az olması durumlarında, kadında her iki tüpün de kapalı olduğu durumlarda bu yöntem uygulanmamalı, direkt olarak tüp bebek tedavisine geçilmelidir.
Tüp bebek tedavisinde kadın üreme hücreleri ve de erkek üreme hücreleri laboratuvar ortamında bir araya getirilerek döllenmenin elde edilmesi durumudur.
Bu işlem; spermlerin yumurtaların yanına bırakılıp bu spermlerin kendi kendilerine yumurtaların içine girip döllenmesini beklemek şeklinde (klasik tüp bebek-İVF) ya da mikroskop altında pipet yardımı ile direkt olarak yumurta içerisine enjekte edilerek döllenmenin sağlanması (mikroenjeksiyon-İCSİ) şeklinde olabilir.
Mikro Tese (Mikroskop altında Testiküler Sperm Ekstraksiyonu); erkek kısırlık başvurulan cerrahi bir yöntemdir. Spermin olmadığı ya da sperm kalitesinin ciddi oranda bozulduğu durumlarda kişilerin yardımcı üreme teknikleri ile çocuk sahibi olabilmeleri için testisin küçük bir kesi ile açılıp döllenmeye uygun spermin aranıp seçilmesi işlemidir.
İşlem genellkle genel ya da spinal anestezi ile gerçekleştirilir. Skrotuma küçük bir kesi yapılarak girilir. Testisi saran anatomik yapılar sıra ile geçilir ve de testis açığa çıkarılır Gelişmiş bir mikroskop altında testis dokusu içerisinde en canlı ve dolgun görülen tübüllerden doku örnekleri alınır. Alınan bu dokularda canlı sperm bulunduğu takdirde işlem sonlandırılır.
Mikro TESE işleminde klasik TESE işlemine göre testis dokusunun zarar görme ihtimali daha düşüktür. Ayrıca mikroskopik görüş sayesinde canlı sperm bulunma ihtimali bu yöntemde daha fazladır.
Not: Sayfa içerikleri sadece bilgilendirme amaçlı olup tanı ve tedaviniz için doktor başvurusu gereklidir.
Doç. Dr. Arif DemirbaşÜroloji Uzmanı Bursa
Doç. Dr. Arif Demirbaş
İletişim